پیشینه و مبانی نظری قابلیت های سازمانی
قابلیت های سازمانی
در دو دهه اخیر با رشد رقابت میان سازمان ها ، نگاه های جدید در حوزه علوم مدیریت و کسب و کار شکل گرفته است که به دنبال شناسایی ریشه های موفقیت سازمان ها در شرایط سخت رقابتی هستند . توجه به قابلیت های سازمانی یکی از زاییده این دیدگاه می باشد . با مطالعه رقابت در عرضه بازارها در دهه های اخیر ، از جمله موارد کلیدی که همواره مورد توجه بسیاری از دانشمندان حوزه استراتژی بوده است ، قابلیت های سازمان به خصوص قابلیت های کلیدی سازمان هستند که به عنوان شالوده مزیت های رقابتی سازمان ها مطرح می شوند . مفهوم قابلیت های سازمانی ، مفهومی وسیع و بسیط است که ابعاد و وجهه های گوناگونی داشته و از دیدگاه های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است ( اسکرینگ تنا و بو لوسار ، 2005 ؛ ادگار و لاکود ، 2008 ).
به نظر می رسد نگاه دقیق و ریزبینانه به قابلیت های سازمانی با شکل گیری و مطرح شدن اصلاح قابلیت های کلیدی سازمان آغاز گردید ( والش و لینتون ، 2001 ). قابلیت های کلیدی سازمان اغلب به عنوان پایه ای برای رقابت پذیر بودن سازمان ها و ایجاد مزیت رقابتی مورد مطالعه قرار می گیرد . با گسترش مطالعات در این حوزه ، دیگر توجه تنها به قابلیت های کلیدی سازمان که به طور مستقیم سازنده مزیت های رقابتی هستند ، نبوده و سایر قابلیت های سازمانی که صرفاً به توانمند شدن سازمان در رسیدن به هدفی غیر از مزیت رقابتی منجر شوند ، نیز مورد مداقه قرار گرفته اند . از آنجاییکه این قابلیت ها منجر به مزیت رقابتی می گردند ، لازم است تا قبل از بررسی قابلیت های سازمانی ، اشاراتی مختصر به مزیت رقابتی و تئوری های مطرح شده در آن ها داشته باشیم .
2 - 3 - 1 . مزیت رقابتی
مزیت رقابتی ، وضعیتی است که یک بنگاه را قادر می سازد با کارایی بالاتر و به کارگیری روش های برتر ، محصول را با کیفیت بالاتر عرضه نماید و در رقابت با رقبا سود بیش تری را برای بنگاه فراهم آورد . یک واحد اقتصادی زمانی دارای مزیت رقابتی است که بتواند به دلایل خاص که ناشی از ویژگی های آن واحد است ( مانند وضعیت مکانی ، فناوری ، پرسنلی و ...) به طور پیوسته تولیدات خود را نسبت به رقبایش با هزینه پایین تر و کیفیت بالاتر عرضه کند ( رودساز و همکاران ، 1391 ). مزيت رقابتي ارزش هاي قابل ارائه شرکت براي مشتريان است به نحوي که اين ارزش ها از هزينه هاي مشتري بالاتر است ( پورتر ، 2008 ، ص 15 ). مزیت رقابتی تمایز در ویژگی ها یا ابعاد هر شرکتی است که آن را قادر به ارائه خدمات بهتر از رقبا به مشتریان می کند ( هائو ، 1999 ). بر اساس تعریفی دیگر ، مزیت رقابتی به عنوان ارزشی شناخته می شود که سازمان به مشتریان خود عرضه می دارند به نحوی که در آن مقطع زمانی این ارزش توسط رقبای بالقوه و بالفعل عرضه نمی شود ( رودریگرز و همکاران ، 2002 ).
بر اساس تعاریف مطرح شده برای مزیت رقابتی می توان گفت که مزیت رقابتی ارتباط مستقیمی با ارزش های مشتری دارد به نحوی که در یک طیف مقایسه ای ، هر اندازه ارزش های عرضه شده
